بررسی موسیقی کناری در اشعار فارسی اول ابتدایی از حیث معیارهای ادبیات کودک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

      اگر بخواهیم عناصر شش­گانۀ شعر (زبان، عاطفه، موسیقی، پیام، ساختمان و تخیل) را برای سروده­های مخصوص کودک و نوجوان اولویت­بندی کنیم، بی­گمان عنصر موسیقی رتبة اول را حایز خواهد شد؛ چرا­که عنصر یادشده اثرگذارترین عنصر بر روان کودک و نوجوان است. برگشت قافیه در شعر، گوش کودک و نوجوان را تحریک می­کند و باعث التذاذ او می­شود. برای او شعر بودن کلام با قافیه­داشتن مشخص می­شود. ردیف هم در افزایش موسیقی شعر کودک و نوجوان تأثیر فوق­العاده­ای دارد. این پژوهش بر آن است موسیقی کناری را در کتاب فارسی اول دبستان که از حیث آشنایی رسمی کودک با عالم شعر و شاعری اهمیت زیادی دارد، بررسی کند و به محاسن و معایب به­کارگیری موسیقی کناری (قافیه و ردیف) در این کتاب بپردازد. روش پژوهش حاضر تحلیلی است و نتایج به­دست­آمده بیانگر آن است که اشعار این کتاب از حیث انتخاب بعضی از قافیه­های غنی، انتخاب ردیف ترکیبی و تخفیفی، نوآوری در آوردن ردیف، آوردن قافیة محجوب، تکرار در محل قافیه و آوردن قافیة بدیعی، دارای حسن است و به­دلیل انتخاب بعضی از قافیه­های فقیر و عدم انتخاب واژه­های قافیه­ای که واجد بداهت و تازگی باشند، کاستی و عیب دارد.

کلیدواژه‌ها